‘Wie een dubbeltje is, kan geen kwartje worden’ van tafel
‘Wie een dubbeltje is, kan geen kwartje worden’ is een oeroude spreuk die veelal zorgt voor een vooringenomen mening over bepaalde mensen. Naast dat deze woorden bij tijd en wijle uitgesproken worden in de klas en zo de desbetreffende leerling in een hoekje drijven, blijkt uit onderzoek dat alleen al deze gedachte invloed heeft op jouw leerling.
Maak kennis met het Pygmalion effect
Het zogenaamde pygmalion effect illustreert de directe invloed van het beeld dat jij als leerkracht hebt van je leerling en het effect daarvan. Jouw beeld heeft namelijk direct invloed op het beeld dat de leerling van zichzelf heeft. Dit heeft effect op het gedrag én de resultaten die de leerling boekt. Dat nodigt dus absoluut uit om te ontdekken in hoeverre het pygmalion effect ook op jouw school zichtbaar is.
Pygmalion in het klaslokaal
Pygmalion in the classroom (Holt, Rinehart & Winston, New York (1968)) was het eerste onderzoek dat uitgevoerd werd door R. Rosenthal en L. Jacobson. Om het effect te illustreren, kun je jezelf de volgende casus voorstellen: je hoort aan het begin van het schooljaar dat sommige leerlingen erg goed zijn en andere juist minder goed. Of je het jezelf nu bewust bent of niet, deze kennis beïnvloedt jou als docent onbewust. Ook wanneer de leerlingen zich niet verschillend van elkaar gedragen.
Jouw mening heeft impact
Onderzoek wijst uit dat de leerlingen van wie je een positief beeld had aan het einde van het jaar een grotere groei doorgemaakt hebben. Bij leerlingen van wie je geloofde dat ze minder sterk waren, blijkt die groei echter juist minder. Het is dus belangrijk om te beseffen dat jouw beeld van iemand van invloed is. Of je dit nu uitgesproken hebt of niet. Het pygmalion effect duidt vooral op het positieve effect.
Tijdelijke actie!
Vraag nu gratis en vrijblijvend de eerste lesbrief van lespakket (un)Shakable aan en leer de leerlingen om standvastig te staan in het leven.
De sleutel voor kansengelijkheid
Wanneer je de impact van het pygmalion effect tot je door laat dringen, ontdek je dat dit een sleutel is binnen het creëren van kansengelijkheid binnen het onderwijs. Enerzijds krijgen kinderen uit bepaalde milieus minder ondersteuning vanuit thuis, anderzijds is het moeilijk om een leerling objectief te bekijken wanneer je al een vooringenomen indruk hebt van de leerling.
“Het pygmalion effect illustreert de directe invloed van het beeld dat jij als leerkracht hebt van je leerling en het effect daarvan.”
Wat weeg jij mee?
Ook in de advisering rondom de school of het niveau en plaatsing van de leerling op een school speelt dit een belangrijke rol. De onderwijsinspectie heeft een interactieve simulatie (vooral voor basisschool docenten) ontwikkeld, zodat docenten kunnen ontdekken wat – zowel bewust als onbewust – meeweegt in de advisering van leerlingen in groep 8. Een goed overwogen schooladvies biedt leerlingen de beste kansen. In het onderzoek ‘Kansen(on)gelijkheid bij de overgangen po-vo’ blijkt dat leraren soms zaken meenemen in het schooladvies die onbedoeld de kansen van kinderen kunnen belemmeren.
De tool voor meer kansengelijkheid
Zo toonde de onderwijsinspectie aan dat in 2018/2019 42% van de leerlingen een hoger eindtoets advies behaalde dan dat de basisschool adviseerde. Ook kunnen de opleiding van ouders of de begeleiding vanuit thuis een invloed hebben op het schooladvies van een leerling. Dit nodigt uit tot bewustwording. In de brochure ‘De overstap van po naar vo: handreiking schooladvisering’ staat meer uiteengezet aan informatie, onderzoek, voorbeelden van andere scholen en tips om een schooladvies te geven dat recht doet aan de talenten, ontwikkeling en capaciteiten van een leerling. Als docent op het vo kun je deze tool ook inzetten om te kijken hoe jullie leerlingen op school plaatsen en hoe jouw school aan gelijke kansen werkt.
“Wanneer je de impact van het pygmalion effect tot je door laat dringen, ontdek je dat dit een sleutel is binnen het creëren van kansengelijkheid binnen het onderwijs.”
Geef kansengelijkheid een boost – 4 tips
Wil jij kansengelijkheid een boost geven op jouw school? Dat kan! Als docent heb jij de mogelijkheid om kansengelijkheid te beïnvloeden. Hieronder staan vier tips die jou hierin kunnen inspireren.
Wees kritisch op jezelf
Wees kritisch over hoe jullie over leerlingen spreken en wat voor beeld jij hebt bij bepaalde leerlingen. Zorg dat ‘Wie een dubbeltje is, kan geen kwartje worden’ geen uitgangspunt is in jouw school en bij jouzelf en jouw collega’s. En laten we eerlijk zijn, dat is zeker niet altijd makkelijk om een negatief beeld aan de kant te schuiven.
Erika over haar persoonlijke ervaring: Met mijn christelijke levensovertuiging heb ik de mogelijkheid om in gebed te gaan en God te vragen om wijsheid. Zo bid ik regelmatig: ‘U kent deze leerling persoonlijk en U weet als geen ander wat deze leerling in huis heeft. Leer mij te zien hoe U naar deze persoon kijkt.’
Leer de leerling kennen
Het wonderlijke is dat wanneer jij een leerling écht leert kennen, hoe beter je een eerlijk oordeel kunt vellen over de jongere. Dit blijkt ook uit de meta-analyse over het pygmalion effect. Een meta-analyse is een soort samenvatting studie. De onderzoeker onderzoekt hoeveel artikelen er over een onderwerp zijn geschreven, waar hij vervolgens een hoofdconclusie uit trekt.
Leuk weetje: Verrassend genoeg blijkt dat hoe beter een docent een leerling kent, hoe minder vaak deze een extern oordeel overneemt. Daarom is het belangrijk om je leerlingen écht goed te leren kennen. Bovendien blijkt dat docenten die hun leerlingen echt goed kennen en veel informatie over ze verzameld hebben, een betere inschatting kunnen maken over hun niveau.
Geloof in de klas
Het mooie is dat uit recenter onderzoek Pygmalion effects in the classroom: Teacher expectancy effects on students’ math achievement door A. Friedrich, B. Flunger, B. Nagengast, K. Jonkmann en U. Trautwein (Contemporary Educational Psychology, 41 (2015), pp. 1-12)) blijkt dat je het pygmalion effect ook voor een hele groep kunt hebben. Als je gelooft dat een klas goed is, kun je de prestaties van de hele klas verbeteren.
Even concreet: Dus vorm een positief beeld van jouw klas, ontdek hun passie en motivatie of daag ze uit. Probeer meerdere vormen van onderwijs uit, zodat je weet op welke manier jij psychologische veiligheid kunt opbouwen in jouw klas en er een sfeer voor groei en ontwikkeling ontstaat.
Overweeg (Un)shakable als programma voor jouw leerlingen
Samen met een team aan experts ontwikkelden wij het preventieprogramma (Un)shakable om jouw leerlingen te helpen om standvastig door het leven te gaan. Als mentor ga je aan de hand van zes kant-en-klare mentorlessen met de leerlingen de uitdaging aan om mentaal weerbaar en geestelijk veerkrachtig te zijn.
Zoals een docent vertelde: “Toen we de lessen uitvoerden, ontstond er in de meeste klassen veel openheid. Leerlingen vonden herkenning in elkaars verhaal en dat gaf hen rust. Door de leuke werkvormen en de beweging die daardoor ontstond, bleef de aandacht er goed bij en wisselde de sfeer goed af.”
Laat je verassen door jouw leerlingen: Juist op deze manier leer je de leerlingen kennen, ga je een kostbaar proces in als klas én krijg je meer inzicht in jezelf als leerkracht. Met (Un)shakable zul je verrast staan hoe dit programma jou helpt om een positief beeld te hebben van jouw leerlingen. En dat heeft absoluut een positief effect op het welbevinden van de leerlingen.
Wees kritisch op jezelf
Wees kritisch over hoe jullie over leerlingen spreken en wat voor beeld jij hebt bij bepaalde leerlingen. Zorg dat ‘Wie een dubbeltje is, kan geen kwartje worden’ geen uitgangspunt is in jouw school en bij jouzelf en jouw collega’s. En laten we eerlijk zijn, dat is zeker niet altijd makkelijk om een negatief beeld aan de kant te schuiven.
Erika over haar persoonlijke ervaring: Met mijn christelijke levensovertuiging heb ik de mogelijkheid om in gebed te gaan en God te vragen om wijsheid. Zo bid ik regelmatig: ‘U kent deze leerling persoonlijk en U weet als geen ander wat deze leerling in huis heeft. Leer mij te zien hoe U naar deze persoon kijkt.’
Leer de leerling kennen
Het wonderlijke is dat wanneer jij een leerling écht leert kennen, hoe beter je een eerlijk oordeel kunt vellen over de jongere. Dit blijkt ook uit de meta-analyse over het pygmalion effect. Een meta-analyse is een soort samenvatting studie. De onderzoeker onderzoekt hoeveel artikelen er over een onderwerp zijn geschreven, waar hij vervolgens een hoofdconclusie uit trekt.
Leuk weetje: Verrassend genoeg blijkt dat hoe beter een docent een leerling kent, hoe minder vaak deze een extern oordeel overneemt. Daarom is het belangrijk om je leerlingen écht goed te leren kennen. Bovendien blijkt dat docenten die hun leerlingen echt goed kennen en veel informatie over ze verzameld hebben, een betere inschatting kunnen maken over hun niveau.
Geloof in de klas
Het mooie is dat uit recenter onderzoek Pygmalion effects in the classroom: Teacher expectancy effects on students’ math achievement door A. Friedrich, B. Flunger, B. Nagengast, K. Jonkmann en U. Trautwein (Contemporary Educational Psychology, 41 (2015), pp. 1-12)) blijkt dat je het pygmalion effect ook voor een hele groep kunt hebben. Als je gelooft dat een klas goed is, kun je de prestaties van de hele klas verbeteren.
Even concreet: Dus vorm een positief beeld van jouw klas, ontdek hun passie en motivatie of daag ze uit. Probeer meerdere vormen van onderwijs uit, zodat je weet op welke manier jij psychologische veiligheid kunt opbouwen in jouw klas en er een sfeer voor groei en ontwikkeling ontstaat.
Overweeg (Un)shakable als programma voor jouw leerlingen
Samen met een team aan experts ontwikkelden wij het preventieprogramma (Un)shakable om jouw leerlingen te helpen om standvastig door het leven te gaan. Als mentor ga je aan de hand van zes kant-en-klare mentorlessen met de leerlingen de uitdaging aan om mentaal weerbaar en geestelijk veerkrachtig te zijn.
Zoals een docent vertelde: ‘Toen we de lessen uitvoerden, ontstond er in de meeste klassen veel openheid. Leerlingen vonden herkenning in elkaars verhaal en dat gaf hen rust. Door de leuke werkvormen en de beweging die daardoor ontstond, bleef de aandacht er goed bij en wisselde de sfeer goed af.’
Laat je verassen door jouw leerlingen: Juist op deze manier leer je de leerlingen kennen, ga je een kostbaar proces in als klas én krijg je meer inzicht in jezelf als leerkracht. Met (Un)shakable zul je verrast staan hoe dit programma jou helpt om een positief beeld te hebben van jouw leerlingen. En dat heeft absoluut een positief effect op het welbevinden van de leerlingen.
Over Erika van Wijk:
Erika van Wijk is Data Scientist binnen het onderwijs. Zij houdt van onderzoek en data analyse. Ze wil graag de wereld van de getallen begrijpbaar te maken voor iedereen.
Ze zal voor Creatieve Preventie blogs schrijven over relevante onderzoeken en statistieken op het gebied van onderwijs en jongeren.
Ze vindt het erg belangrijk dat we namelijk niet alleen handelen op basis van onze onderbuik gevoelens, maar ook meenemen wat er onderbouwd is.
VRAAG NU DE EERSTE lesbrief van (un)Shakable GRATIS AAN
Wij als Creatieve Preventie geloven dat we samen verantwoordelijk zijn om tieners mentaal weerbaar te maken. Dat is de reden waarom wij in de afgelopen maanden lespakket (un)Shakable hebben ontwikkeld. Een lespakket met zes lesbrieven vol opdrachten, sociale interacties en inzichten. We stellen tijdelijk de eerste lesbrief gratis beschikbaar voor jou als docent.
