Kansen(on)gelijkheid
Kansen(on)gelijkheid krijgt steeds meer aandacht in onze maatschappij. Als docent heb jij de mogelijkheid om een verschil te maken in het leven in het leven van jouw leerlingen. De Onderwijsraad definieert kansengelijkheid in het onderwijs als: Het onderwijs biedt gelijke kansen voor individuen om onderwijs te genieten en om zich te vormen, te ontwikkelen en te scholen gedurende de levensloop. Ben jij je bewust van de kansenongelijkheid in jouw klas? Hoe groot is die ongelijkheid in vergelijking met het rest van het land? Maar nog belangrijker: wat kun jij daar als docent of mentor aan doen?
Armoede heeft een gigantische impact op kinderen
Uit recentelijk onderzoek blijkt dat kinderen uit die in armoede opgroeien op 4 maanden oude leeftijd al een achterstand hebben ten opzichte van hun leeftijdsgenootjes. Kinderen zijn dan al een stuk zwaarder dan kinderen uit rijke gezinnen. Dit effect blijft en wordt nog veel groter, ook als kinderen naar de basisschool en middelbare school gaan. Dit uit zich dan in een verschil in cognitieve, maar ook in psychische en sociale verschillen. Zij hebben vaker last van gedragsproblemen en angsten.
Een goede docent doet wonderen
Vanuit het onderzoek Kansrijk Onderwijsbeleid van het CPB blijkt dat er een enorme kracht ligt de benadering die jij hebt als docent richting jouw leerlingen. Zo stelt het CPB dat een docent met goede sociale vaardigheden hun leerlingen het meest leren. Dat herinner je jezelf wellicht nog vanuit jouw eigen middelbare school periode. Juist de docenten die goed uit konden leggen of die op een aantrekkelijke manier konden onderwijzen zorgden voor motivatie en betere schoolresultaten. School speelt een belangrijke rol in de kansenongelijkheid, maar school kan de kansen helaas niet verkleinen. Uit een publicatie van de SER blijkt dat het huidige onderwijssysteem in Nederland de kansenongelijkheid onder kinderen niet verkleint, maar deze vergroot. Daar komt bij dat de coronacrisis de kansenongelijkheid nog verder heeft vergroot. Door de schoolsluitingen waren kinderen afhankelijk van de thuisomgeving, waarbij kinderen in gezinnen met een lagere sociaal-economische achtergrond minder vaak een ‘stimulerende en faciliterende thuisomgeving’. Scholen kunnen misschien de verschillen niet voorkomen, maar scholen spelen wel degelijk een belangrijke rol om de verschillen zo klein mogelijk te maken. Maar hoe zul je jezelf wellicht afvragen.
Verhoog het welbevinden van de leerlingen
In onderstaand figuur van het RIVM uit de Brochure Mentale gezondheid staat gevisualiseerd hoe welbevinden of juist psychische problemen tot stand komen. In het figuur wordt inzichtelijk gemaakt dat je het welbevinden van de leerling enerzijds kunt vergroten door sociale steun of door het versterken van de veerkracht van de leerling. Anderzijds is het verkleinen van stress en groepsdruk van belang. Als school is het van belang om te onderzoeken op welke facetten je als school, docent of mentor invloed op hebt en wat het meest haalbaar en specifiek is voor jou als mentor. Zo kun je denken aan het versterken van de weerbaarheid door het lespakket (un)Shakable te implementeren in het curriculum of door het bespreekbaar maken van stress of groepsdruk tijdens mentorlessen.
Tijdelijke actie!
Vraag nu gratis en vrijblijvend de eerste lesbrief van lespakket (un)Shakable aan en leer de leerlingen om standvastig te staan in het leven.
De aanbevelingen van jongeren zelf
In het onderzoek Geluk onder druk deed Unicef onderzoek naar het mentaal welbevinden onder jongeren in Nederland. Jongeren gaven in dit onderzoek zelf een zestal aanbevelingen die je bij jou op school kunt implementeren om daarbij het welbevinden van de jongeren te verhogen. Een jongere die lekker in zijn vel zit zal daarbij beter kunnen functioneren op school. Bovendien draagt het welbevinden van een leerling bij aan de kansengelijkheid.
Aanbeveling 1: Verlaag de schooldruk en schenk (meer) aandacht voor persoonlijke ontwikkeling op school.
Aanbeveling 2: Zorg voor een veilige omgeving: zowel op school als thuis. Een mentor klas is een kleine afspiegeling van de sociale omgeving van een leerling, door respect te hebben voor elkaar leren de leerlingen buiten hun eigen referentiekader te kijken.
Aanbeveling 3: Zorg voor laagdrempelige hulp en ondersteuning, zo kun je het taboe rondom psychische problemen te doorbreken, leerlingen een luisterend oor bieden en concrete hulp aanreiken via schoolmaatschappelijk werk, vertrouwenspersonen of het ZATteam.
Aanbeveling 4: Vergroot de inspraak en invloed van jongeren. Dit kun je doen omtrent schoolzaken, maar je kunt ook focusgroepen of commissies opstellen voor bijvoorbeeld de vieringen, sportdagen of projectweken. Zo zijn leerlingen betrokken en geef je leerlingen de mogelijkheden hun talenten in te zetten en te ontwikkelen.
Aanbeveling 5: Vergroot inzicht in de leefwereld van jongeren. Dit kun je doen door het integreren van ervaringsverhalen en/of documentaires in het onderwijs, zoals de documentaire Volg je me nog over de keerzijde van influencers. Dit kan leiden tot meer begrip voor een ander.
Aanbeveling 6: Geef jongeren goede informatie en voorlichting over schoolzaken, maar ook op andere levensdomeinen.
Ontdek hoe de leerlingen in jouw regio scoren op de kansenkaart.
De aanbevelingen van jongeren zelf
In het onderzoek Geluk onder druk deed Unicef onderzoek naar het mentaal welbevinden onder jongeren in Nederland. Jongeren gaven in dit onderzoek zelf een zestal aanbevelingen die je bij jou op school kunt implementeren om daarbij het welbevinden van de jongeren te verhogen. Een jongere die lekker in zijn vel zit zal daarbij beter kunnen functioneren op school. Bovendien draagt het welbevinden van een leerling bij aan de kansengelijkheid.
Aanbeveling 1: Verlaag de schooldruk en schenk (meer) aandacht voor persoonlijke ontwikkeling op school.
Aanbeveling 2: Zorg voor een veilige omgeving: zowel op school als thuis. Een mentor klas is een kleine afspiegeling van de sociale omgeving van een leerling, door respect te hebben voor elkaar leren de leerlingen buiten hun eigen referentiekader te kijken.
Aanbeveling 3: Zorg voor laagdrempelige hulp en ondersteuning, zo kun je het taboe rondom psychische problemen te doorbreken, leerlingen een luisterend oor bieden en concrete hulp aanreiken via schoolmaatschappelijk werk, vertrouwenspersonen of het ZATteam.
Aanbeveling 4: Vergroot de inspraak en invloed van jongeren. Dit kun je doen omtrent schoolzaken, maar je kunt ook focusgroepen of commissies opstellen voor bijvoorbeeld de vieringen, sportdagen of projectweken. Zo zijn leerlingen betrokken en geef je leerlingen de mogelijkheden hun talenten in te zetten en te ontwikkelen.
Aanbeveling 5: Vergroot inzicht in de leefwereld van jongeren. Dit kun je doen door het integreren van ervaringsverhalen en/of documentaires in het onderwijs, zoals de documentaire Volg je me nog over de keerzijde van influencers. Dit kan leiden tot meer begrip voor een ander.
Aanbeveling 6: Geef jongeren goede informatie en voorlichting over schoolzaken, maar ook op andere levensdomeinen.
Ontdek hoe de leerlingen in jouw regio scoren op de kansenkaart.
Aanbevelingen integreren in jouw school?
Ben jij benieuwd hoe je de aanbevelingen van de jongeren kunt integreren bij jou op school, dan denken wij graag met je mee. Middels onze programma’s en vieringen mogen we op veel scholen bijdragen aan het welbevinden van leerlingen, wat absoluut een bijdrage levert in de kansengelijkheid. Plan via deze link een vrijblijvende belafspraak in met Nathalie Booij, initiatiefnemer van Creatieve Preventie.
Over Erika van Wijk:
Erika van Wijk is Data Scientist binnen het onderwijs. Zij houdt van onderzoek en data analyse. Ze wil graag de wereld van de getallen begrijpbaar te maken voor iedereen.
Ze zal voor Creatieve Preventie blogs schrijven over relevante onderzoeken en statistieken op het gebied van onderwijs en jongeren.
Ze vindt het erg belangrijk dat we namelijk niet alleen handelen op basis van onze onderbuik gevoelens, maar ook meenemen wat er onderbouwd is.
VRAAG NU DE EERSTE lesbrief van (un)Shakable GRATIS AAN
Wij als Creatieve Preventie geloven dat we samen verantwoordelijk zijn om tieners mentaal weerbaar te maken. Dat is de reden waarom wij in de afgelopen maanden lespakket (un)Shakable hebben ontwikkeld. Een lespakket met zes lesbrieven vol opdrachten, sociale interacties en inzichten. We stellen tijdelijk de eerste lesbrief gratis beschikbaar voor jou als docent.
