fbpx

psychologische veiligheid

in het onderwijs

Tsja, wat werkt nu het beste? Moet je als docent een streng regime hanteren, of moet je juist je leerlingen alle ruimte geven om lekker hun ding te doen? Ga je voor een strenge of een laissez faire aanpak? Het is van groot belang om in de klas een atmosfeer te creëren waar de ruimte bestaat om met elkaar van gedachten te kunnen wisselen. Harvard professor Amy Edmondson noemt dit psychologische veiligheid. Wanneer je dit toepast in de klas voelen de leerlingen de ruimte om hun mening te delen, hun ideeën te spuien, hun ongegeneerde vragen te stellen en hun kritiek te uiten.

door | mrt 9, 2021 | S-O-S

Psychologische veiligheid in de klas

In al mijn lessen over seksualiteit weet ik als geen ander hoe belangrijk het is om een bepaalde veiligheid in de klas te creëren. Nu is het voor de leerlingen zeker een voordeel dat ik als gastdocent in de klas over dit kwetsbare thema kom spreken. Maar het heeft ook alles te maken met mij als docent zelf. Ik heb enorm veel invloed op de atmosfeer in de klas, juist wanneer de hormonen door het lokaal heen gieren. Ik kies altijd bewust voor interactieve werkvormen, waarbij ik juist met de leerlingen in gesprek ga. Dat zorgt af en toe wel voor wat onrust, gegiechel en gepraat. Daarom is het ook van groot belang dat ik laveer tussen een laissez faire en strenge houding.

Laissez faire of streng voor de klas

Duidelijkheid, voorspelbaarheid en de onvoorwaardelijkheid is enorm belangrijk binnen het onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat deze voorwaarden veiligheid creëren voor de leerlingen. Het bouwt aan hun zelfvertrouwen. Leerlingen weten goed wat er van hun verwacht wordt en wat eventuele consequenties zijn wanneer ze de afspraken of regels overtreden. Daar waar er te weinig grenzen zijn, blijkt dat leerlingen vaker impulsief zijn. Daarnaast kun je de leerlingen aanmoedigen en complimenteren op de gebieden waar het goed gaat. En binnen de gestelde regels en afspraken kan er psychologische veiligheid ontstaan. Dan dienen de regels een groter doel, namelijk de ruimte voor meningen, ideeën, vragen of kritiek.

keur nooit de leerling af!

Mijn broertje werkt als gymleraar bij de Move Academy. Een organisatie die gymdocenten detacheert op scholen. Hij komt op vele scholen, op allerlei verschillende niveau’s en leerjaren. Laatst sprak een docent uit mijn netwerk me aan op het feit dat hij ongekend goed is in zijn vak. Daar hij moest invallen op een school waar hij nog nooit geweest was, was hij toch in staat om een aantal leerlingen met een rugzakje op een positieve manier te motiveren om mee te doen met de les. De aanwezige docent stond met haar mond vol tanden. Hij vindt het oprecht een sport om leerlingen die op een negatieve manier aandacht vragen, vanuit een positieve manier te benaderen. Voor hem is het van belang om de leerling duidelijk en rechtvaardig te vertellen wat je van hem of haar verwacht, waarbij je – daar waar nodig – wel het gedrag afkeurt, maar nooit de persoon. De impact van vernedering en schaamte is namelijk groot.

Tijdelijke actie!

Vraag nu gratis en vrijblijvend de eerste lesbrief van lespakket (un)Shakable aan en leer de leerlingen om standvastig te staan in het leven.

De tips voor jou om de psychologische veiligheid in de klas te verhogen

Als docent heb jij invloed op de atmosfeer die in jouw klas heerst. Grenzen en afspraken kunnen je helpen om veiligheid en duidelijkheid te creëren, waardoor er ruimte voor groei ontstaat.

Wij formuleerden een aantal tips voor jou:

1. Ga bij jezelf na wat voor grenzen en regels jij hanteert en waarom je ze belangrijk vindt.

2. Zorg dat je klas weet wat je van hun verwacht en waarom.

3. Durf ook kwetsbaar te zijn en te delen wat bepaalde dingen met jou als docent doen. Jij bent ook een mens.

4. Schuw het niet om streng te zijn, zolang je maar consequent, rechtvaardig en eerlijk bent.

5. Wanneer je een leerling terecht wijst, doe dit dan niet voor de hele klas, maar spreek een leerling persoonlijk aan. Zo kun je bijvoorbeeld een leerling vragen om na de les even achter te blijven in de klas.

“ALs docent heb je heel veel invloed op de Atmosfeer in de klas.”

6. Vraag aan een leerling nooit ‘Wil je…?’. Dan geef je de leerling namelijk de ruimte om je verzoek met een ja of een nee te antwoorden – wat de rest van de klas wellicht ook nog grappig vindt. Geef duidelijk en direct aan wat je van de leerling verwacht.

7. Indien een leerling ervoor kiest om niet naar je te luisteren, laat deze dan ook opdraaien voor de consequentie van die keuze. Anders weet de leerling dat hij of zij je niet serieus hoeft te nemen.

8. Verneder een leerling nooit, of maak ook geen opmerkingen die een gevoel van schaamte teweegbrengen.

9. Juist door kwetsbare thema’s te bespreken kun je bepaalde taboes doorbreken, zoals schaamte, teleurstelling of sociale omgangsvormen. Zo leren de leerlingen ook rekening
te houden met de gevoelens en de wensen van andere mensen.

Marije van den Berg

Over Marije van den berg

Marije van den Berg is spreker, coach en auteur. Ze volgde haar opleiding tot integratief coach bij Groundwork. Na haar jarenlange ervaring met preventie- en jeugdwerk bij stichting Chris/De Hoop GGZ en stichting BUtogether, is ze zelfstandig verder gegaan als spreker. Daarnaast werkt zij voor De Zichtmakers, een evenementen en media bureau. Binnen Creatieve Preventie is Marije actief binnen het uitzetten van de grote lijnen van het online weerbaarheidsprogramma LIFELINE – iets wat écht haar hart heeft - en draagt ze haar steentje bij in de strategische marketing communicatie. 

VRAAG NU DE EERSTE lesbrief van (un)Shakable GRATIS AAN

Wij als Creatieve Preventie geloven dat we samen verantwoordelijk zijn om tieners mentaal weerbaar te maken. Dat is de reden waarom wij in de afgelopen maanden lespakket (un)Shakable hebben ontwikkeld. Een lespakket met zes lesbrieven vol opdrachten, sociale interacties en inzichten. We stellen tijdelijk de eerste lesbrief gratis beschikbaar voor jou als docent.

Ontvang meer informatie over LIFELINE

Laat hieronder je e-mail achter en je ontvangt binnen enkele minuten meer informatie over LIFELINE én hoe jij 1 week lang vrijblijvend op ons platform kan rondneuzen!

 

Ontvang de online brochure over ons online preventieprogramma direct in je mail. Geheel vrijblijvend!

 

Vraag nu de eerste les van lespakket (un)Shakable gratis en vrijblijvend aan. Binnen enkele minuten ontvang je de mail met de downloadlink.

Vraag nu de bemoedigingskaarten kosteloos aan en ontvang binnen 5 werkdagen!

× Waar kan ik je mee helpen?