De binnenvetter
over sombere tieners
Tieners, wat een heerlijk soort wezens om mee te werken. Ze zijn eerlijk, ze zijn kneedbaar, ze zijn vindingrijk, ze brengen leven in de brouwerij en ze zijn uitbundig. Daarentegen zijn ze dramatisch, pakken ze iedere kans voor een discussie die zich voordoet, laten ze zich enorm meeslepen door de meerderheid en kunnen ze vreselijk somber en neerslachtig zijn.
De binnenvetter in zijn vel
De puberteit is een periode waarin er bij de leerlingen veel gevoelens naar boven kunnen komen. Vaak gebeurt dit op een heftige manier. Deze heftigheid kan zich naar buiten keren, dan hebben we het over de leerlingen die hun gevoelens op een expliciete manier tonen.
Maar bij de binnenvetter zien we deze heftigheid vaak wat minder snel omdat hij of zij zich meer naar binnen toe richt, wat zich uit in bijvoorbeeld onzeker, angstig of somber gedrag.
Het belang van lekker in je vel zitten
Een vrolijk hart bevordert een goede gezondheid, een sombere geest verzwakt
het lichaam. Spreuken 17:22 | NBV
De Bijbel leert ons dat het belangrijk is dat we goed in ons vel zitten. Als we goed in ons vel zitten staan we positiever in het leven, hebben we minder last van stress, kunnen we beter onze talenten ontplooien en kunnen we beter omgaan met problemen.
Normaal of niet normaal
Een belangrijke vraag die we onszelf kunnen stellen als we zien dat een leerling niet zo lekker in zijn vel zit, is: ‘is dit gedrag oké, of moet ik me zorgen maken?’
Omdat veel leerlingen in deze levensfase wat onzeker zijn, en omdat hun emoties erg schommelen, is niet iedere teruggetrokken leerling een reden om je zorgen over te maken.
Het is wel goed in de gaten te houden dat het gedrag geen extreme vormen aan begint te nemen. Hiermee bedoel ik: functioneert de leerling verder nog oké op school? Hoe zijn de cijfers, hoe is het verzuim, etc.? Zijn er af en toe ook nog ‘levendige’, vrolijke momenten (met vrienden, tijdens een leuke activiteit, tijdens een goede grap, etc.). Daarnaast kun je kijken hoe het contact van de leerling met leeftijdsgenoten is en hoe deze contact heeft met jou en jouw collega’s.
“De leerling wil niet opvallen, niet buiten de boot vallen en niet het risico lopen om afgewezen te worden.”
Oorzaken van terugtrekken
Terugtrekken is dus niet perse een gedragsprobleem. Wel kunnen er verschillende redenen gegeven worden waarom een leerling zich terugtrekt in zichzelf. De belangrijkste oorzaak hiervoor is onzekerheid.
De leerling wil niet opvallen, niet buiten de boot vallen en niet het risico lopen om afgewezen te worden.
Onzekerheid is vaak niet een reden tot zorg. Ieder mens is op zijn eigen manier bekend met dit gevoel. We schreven er al eerder een blog over, namelijk ‘Onzekerheid, waar het begon‘.
Een andere belangrijke oorzaak kunnen de problemen en zorgen zijn waar de leerling mee te maken heeft. Daar waar mogelijk zouden we hier wel met hen in gesprek moeten gaan. Door zich helemaal in zichzelf te keren zal niemand vragen stellen en zal er niet per ongeluk iets boven tafel kunnen komen van waar de leerling mee worstelt.
Op deze manier probeert de leerling controle te houden over zijn of haar emoties en gevoelens. Zo is hij of zij zelf in staat de regie in handen te houden.
Tijdelijke actie!
Vraag nu gratis en vrijblijvend de eerste lesbrief van lespakket (un)Shakable aan en leer de leerlingen om standvastig te staan in het leven.
Gevolgen van het onderdrukken van emoties
Het onderdrukken van emoties en gevoelens heeft gevolgen voor de gezondheid van de leerling. Zo kan het leiden tot:
- Geestelijke problemen, zoals depressie en angststoornissen;
- Sociale problemen, doordat zij zich terugtrekken uit sociale contacten;
- Lichamelijke problemen, zoals een verhoogde bloeddruk, slechte concentratie, geheugen-verlies, en hartklachten.
Als we onze emoties verwaarlozen worden we humorloos, star en voorspelbaar.
Als we onze emoties stimuleren, verrijken ze ons leven.
Als we onze emoties tegenwerken, vergiftigen ze ons leven
(Joseph Collins)
“Bespreek je zorgen of twijfels ook eens met een collega. Herkent hij of zij datgene wat jij signaleert?“
Wat te doen?
Op het moment dat je het idee hebt dat een leerling zich terugtrekt omdat er bepaalde problematiek speelt in zijn of haar leven, is het van belang dat je in actie komt. Het is van belang dat je je eigen gevoel serieus neemt! Ook als je twijfelt. Bespreek je zorgen of twijfels ook eens met een collega. Herkent hij of zij datgene wat jij signaleert?
1. Plan waar mogelijk eens een gesprek met de leerling.
2. Kies een rustig en geschikt moment en praat vanuit jezelf.
3. Deel je zorgen en geef aan dat je er graag voor hem of haar wilt zijn en ook wilt weten of er mensen in het netwerk van de leerling zijn die op dit gebied van betekenis zijn of kunnen zijn.
4. Verwacht van een binnenvetter geen uitgebreide praatsessie waarin plotseling van alles aan het licht komt. Wees oprecht geïnteresseerd en vraag door. Probeer zo een kijkje te kunnen nemen in de emoties of gevoelens van de leerling.
5. Laat weten dat je altijd beschikbaar wilt zijn voor gesprek, en maak eventueel een vervolgafspraak. En als de leerling iets deelt, besef dan dat dit voor de leerling iets heel groots kan zijn. Kom erop terug. Wees attent en ga secuur om met dat wat een leerling je toevertrouwt.
6. Krijg je niets terug van de leerling, maar maak je jezelf toch écht zorgen, bespreek de leerling dan bij het ZAT team. Of bespreek, in overleg met de leerling, je zorg met de ouders/verzorgers van de leerling.
Tieners in hun vel
Ben jij benieuwd naar de andere artikelen over Tieners in hun vel? Eerder schreef Marije Perik het artikel De overdreven leerling over theatrale tieners en De binnenvetter over sombere tieners.
Over Marije Perik:
Marije Perik (1989) heeft een grote passie om de richtlijnen uit de Bijbel te combineren met de inzichten die zij opdeed tijdens de studie Toegepaste Psychologie met specialisme ‘Jeugd en Ontwikkeling’. Zij is als trainer en spreker voor jongeren en ouders betrokken bij diverse projecten, waaronder Creatieve Preventie.
VRAAG NU DE EERSTE lesbrief van (un)Shakable GRATIS AAN
Wij als Creatieve Preventie geloven dat we samen verantwoordelijk zijn om tieners mentaal weerbaar te maken. Dat is de reden waarom wij in de afgelopen maanden lespakket (un)Shakable hebben ontwikkeld. Een lespakket met zes lesbrieven vol opdrachten, sociale interacties en inzichten. We stellen tijdelijk de eerste lesbrief gratis beschikbaar voor jou als docent.
