Tieners filteren zichzelf weg
Wat is nu echt en wat
is een filter?
Maartje zit aan het water met haar vrienden. Samen kijken ze naar een mooie zonsondergang. De meiden lachen en drinken samen wat lekkers. Wacht! Even een fotootje met elkaar. Vervolgens een filtertje (of twee) erover en hup op social media.
Lisa ziet de foto van Maartje. Lisa zit al voor de tweede keer in quarantaine. Ze mist haar vrienden aangezien ze al voor de tweede keer in quarantaine zit. Ze voelt zich eigenlijk al een tijdje niet zo blij. Lisa baalt er een beetje van: waarom zij weer? Waarom heeft iedereen het toch altijd leuk? En waarom voelt ze zich gewoon niet zo blij als vroeger? Ze baalt van zichzelf.
Maartje komt thuis van een dagje strand. Ze hangt haar jas op de kapstok en loopt naar boven. Daar ligt haar moeder op bed. “Weer op bed.” denkt Maartje. Mama kijkt nauwelijks om. “Hoi” zegt Maartje. “Hmmm” klinkt er uit het bed. Maartje loopt de trap op naar haar zolderkamer, doet de deur dicht en huilt tranen met tuiten.
De online wereld is “de echte” wereld voor tieners
We staan er niet bij stil, maar tieners zijn mega beïnvloedbaar. Waar wij nog wel eens weten dat wat we online zien niet het hele verhaal is, vinden tieners dat moeilijker om waar te nemen. En als je eraan denkt dat volwassenen er ook zeker moeite mee hebben, is het al snel duidelijk dat het niet altijd makkelijk is de roze bril van social media af te zetten.
Maar tieners doen daar dus een schepje bovenop. Toen ik tijdens mijn workshop ‘My Best Self(ie)’ de tieners vroeg of zij wisten dat alle foto’s in magazines en online gephotoshopt worden zaten ze me wat glazig aan te kijken. Vrijwel geen enkele tiener wist het. Ze waren zelfs verbaasd! Voor mij, als fotograaf, is het de gewoonste zaak van de wereld. Maar tieners nemen het allemaal voor zoete koek aan. Met als gevolg: ze zijn kritischer naar zichzelf en hun perfectionisme wordt versterkt.
Iedereen zijn eigen “superster”
Naast dat tieners elkaar volgen, volgen ze ook nog eens influencers en andere beroemde mensen. Al deze mensen leven in een wereld die voor velen van ons niet toegankelijk is: mooie huizen, dure merkkleding, luxe auto’s en andere spullen. Vooral influencers promoten ook nog eens producten. De tieners worden constant gevoed met: groter, beter en luxer.
Het idee dat het altijd beter kan kan ervoor zorgen dat een tiener onrustig wordt. Ze krijgen het idee dat ze naar dit soort dingen toe moeten werken. En aangezien ze in een cruciale fase zitten qua zelfontwikkeling is dat niet altijd handig. De fase na hun tienerjaren gaan ze namelijk met deze gedachte hun leven opbouwen. Het gevolg? Ik zie heel veel begin twintigers te hard werken en in een burn-out belanden. Ze lopen vast omdat ze te perfectionistisch zijn en, teveel van zichzelf verwachten. Ze voelen zich depressief omdat ze voelen dat ze hebben gefaald.
Het is van belang dat je dat soort dingen al in de tienerjaren tackelt. Door tieners een realistisch wereldbeeld te geven met een eerlijke definitie van geluk; beroemd zijn, veel geld of een goede baan hebben zal je niet perse geluk opleveren. Door de vele “happy” plaatjes en filters op social media zien tieners dat niet altijd. Ze definiëren geluk op basis van al het voorgaande. En dit doen volwassenen overigens ook nog wel eens. Maar wij weten over het algemeen wel dat wat we online maar zo’n 10 procent is van iemands gehele verhaal en leven zien. Zo weet ik bijvoorbeeld dat sommige influencers gewoon luxe auto’s huren om foto’s mee te maken. Dan lijkt het net alsof ze deze bezitten, maar eigenlijk is het enkel voor de “show”.
“Ouders denken vaak dat ze hun tieners allemaal wel begrijpen, het tegendeel is waar.”
De gevolgen groter dan we denken
Al dat “online getrek” aan onze tieners doet wat met ze. Ze vergelijken zich en krijgen, soms verkeerde, verwachtingen van zichzelf, anderen en het leven. Daarnaast kunnen ze zich ook echt wel eens niet zo lekker voelen als gevolg van dat constant vergelijken en verwachten.
Vaak merk ik bij ouders dat ze altijd denken dat hun tieners het allemaal wel begrijpen. Deze aanname bestaat zonder dat de ouders ooit het gesprek zijn aangegaan over hoe hun kinderen de wereld zien en hoe ze zich voelen. We denken vaak dat we aan onze kinderen zien hoe het met ze gaat. De realiteit is echter dat tieners heel goed zijn in het wegstoppen van hun emoties of het zichzelf beter voordoen dan dat ze voelen. Ze zitten niet voor niks in een fase waarin ze zichzelf aan het losmaken zijn van hun ouders. En dat zorgt nog wel eens tot een (kleine) kloof tussen ouder en kind.
Zo hoor je steeds vaker dat kinderen gekke dingen uithalen, waarvan de ouders het totaal niet hadden verwacht. Zoals Pepijn die overleed in zijn tentje nadat hij drugs had gebruikt. Zijn ouders hadden het wel door dat er wat was, maar toch ging het mis. Daar is niemand schuldig aan, het geeft alleen aan dat het in een klein hoekje kan zitten. Het is niet voor niks dat de ouders van Pepijn andere ouders oproepen om op hun kinderen te letten.
Tijdelijke actie!
Vraag nu gratis en vrijblijvend de eerste lesbrief van lespakket (un)Shakable aan en leer de leerlingen om standvastig te staan in het leven.
Corona i.c.m. social media zorgt voor nog meer vervreemding van het echte leven
Ook lezen we steeds meer hoe de huidige corona situatie ervoor zorgt dat jongeren meer in zichzelf keren. Hun mentale gezondheid heeft een behoorlijke knauw gekregen. Jongeren hebben meer depressieve en angstige gedachte en ook suïcidale gedachten zijn toegenomen. En natuurlijk zijn dit uitersten. Maar daartussen zit nog heel veel anders: zoals verveling en vereenzaming. Doordat tieners hun normale sociale contacten wat meer hebben gemist zijn ze vaak meer dan voorheen toegewezen op zichzelf. Ik hoor veel ouders erover dat hun kinderen de afgelopen tijd meer op hun slaapkamer hebben gezeten en ook wel dat ze minder in hun doen zijn dan normaal. De rek is eruit. Ze zijn verveeld en missen perspectief.
Dan is social media natuurlijk dé uitkomst voor tieners. Ze kunnen zichzelf zo lekker bezighouden en in contact blijven met anderen. Maar, het zorgt ook voor een nog vreemdere situatie waarbij ze zichzelf constant vergelijken en niet goed leren hoe ze werkelijk moeten communiceren. Want online communicatie is heel anders dan in het echte leven. Het is “platter” en eenzijdiger. In het echte leven leren onze tieners om met andere tot echte connectie te komen.
Ga daarom het gesprek aan met je leerlingen of kinderen over thema’s als geluk, emoties, filters, risico gedrag, zelfbeeld en échte connectie. Dit zijn allemaal thema’s die zo bepalend zijn voor de rest van je leven, dat het het bespreken absoluut waard zijn. Als Creatieve Preventie is dit gesprek aangaan met leerlingen onze passie. Ontdek onze (online) programma’s, projectdagen of voorstellingen zodat we jou daar als school in bij kunnen staan.
Over Bertina Bartlett:
Bertina Bartlett is als Fine Art fotografe altijd op zoek naar authentieke schoonheid. Door haar unieke zienswijze naar de wereld, naar zichzelf en de mensen om haar heen, legt zij op een krachtige wijze de nadruk op kwetsbaarheid. Het is fantastisch om haar te zien schitteren voor een groep tienermeiden met haar workshop My Best Self(ie).
VRAAG NU DE EERSTE lesbrief van (un)Shakable GRATIS AAN
Wij als Creatieve Preventie geloven dat we samen verantwoordelijk zijn om tieners mentaal weerbaar te maken. Dat is de reden waarom wij in de afgelopen maanden lespakket (un)Shakable hebben ontwikkeld. Een lespakket met zes lesbrieven vol opdrachten, sociale interacties en inzichten. We stellen tijdelijk de eerste lesbrief gratis beschikbaar voor jou als docent.
